CRPS
Complex
Regionaal Pijnsyndroom
Wat is crps?
Oorzaak
Diagnose
Symptomen
Behandeling/Medicatie
Sympathicus blokkades
Fysio- en ergotherapie
Mijn verhaal
Wat
is CRPS?
Complex
Regionaal Pijnsyndroom (CRPS) is een ernstig en slecht begrepen ziektebeeld.
Het is een verstoring in het zenuwstelsel. Het treedt meestal op in een arm of
been na een verwonding of een operatie. Waardoor dit ziektebeeld ontstaat is
(nog) niet geheel duidelijk. Mede hierdoor is dit pijnsyndroom bekend onder
vele namen.
Vroege
herkenning van het syndroom is erg belangrijk, omdat men door snel met de
behandeling te beginnen in veel gevallen kan voorkomen dat het ziektebeeld
ernstiger wordt. CRPS
wordt ook wel sympathische reflexdystrofie of causalgie genoemd.
Oorzaak
In talrijke
internationale publicaties over CRPS wordt melding gemaakt van een relatie met
het sympathische (onwillekeurige of vegetatieve) zenuwstelsel, hoewel de aard
van deze relatie nog niet geheel duidelijk is.
In feite ontstaat er bij een CRPS een stoornis in het
regelmechanisme, dat zorgt voor het op gang komen van het genezingsproces na
een verwonding, hetgeen leidt tot een dystrofie van de aangedane weefsels.
“Dys” betekent “slecht” en “trofie” betekent “voedingstoestand.”
In diverse wetenschappelijke studies met proefdiermodellen,
waarbij een CRPS kan worden nagebootst, is aangetoond dat er abnormale
verbindingen ontstaan tussen verschillende soorten zenuwen. Deze zenuwen hebben
normaal geen of nauwelijks verbindingen met elkaar. Het gaat hierom
verbindingen tussen gevoelszenuwen, pijnzenuwvezels, spieraansturende vezels en
zenuwvezels behorend tot het sympathische (onwillekeurige) zenuwstelsel. Dit
zou kunnen verklaren waarom bij CRPS stoornissen optreden in het gevoel en de
spierkracht. Soms ontstaat abnormale pijn bij de geringste aanraking of er
ontstaat een stoornis in de regeling van de kleine bloedvaten van alle weefsels
( huid, spieren, botten, gewrichten, zenuwen en bloedvaten). Dit verklaart de
kleurverandering, de abnormale temperatuur, het abnormaal zweten en de
abnormale haar- en nagelgroei, de zwelling en pijn met als resultaat de
dystrofie (gestoorde voedingstoestand van de weefsels).
Een andere theorie zegt dat er bij CRPS sprake is van een
abnormale, steriele ontstekingsreactie. De symptomen van een ontsteking
(zwelling, roodheid, warmte, pijn) zie je ook vaak bij CRPS. Bij deze
ontstekingsreactie treden stoornissen op in de zuurstofvoorziening van de
weefsels. Er komen schadelijke stoffen vrij, die de genezing tegenwerken en
veroorzaken, dat de zieke ledematen niet normaal belast kunnen worden. Belast
men arm of been dan ontstaat er een zuurstoftekort in de weefsels en de
genezing wordt verder tegengewerkt.
Diagnose:
De arts kan voor het stellen van de diagnose CRPS
gebruikmaken van de volgende methoden:
· bestudering van de medische voorgeschiedenis;
· lichamelijk onderzoek;
· botscan;
· onderzoek van het zenuwstelsel;
· röntgenfoto's;
· MRI-scan (magnetische resonantie imaging).
Wordt er niets gevonden dan betekent dat
niet dat men geen dystrofie heeft.
Symptomen:
Men
kan de diagnose CRPS stellen, indien vier van de volgende symptomen aanwezig
zijn:
- de ernst of het karakter van
de pijn past niet in het patroon van het letsel of de operatie;
- abnormale pijn bij
aanraken;
- abnormale temperatuur,
meestal warmere, soms koudere extremiteiten;
- zwelling (oedeem);
- toename van pijn tijdens
of na beweging.
- spierzwakte;
- functievermindering in hand of voet.
Behandeling/Medicatie:
De behandeling
Helaas
is nog onduidelijk wat voor behandeling de voorkeur geniet. In het algemeen
dient bij het vermoeden op een CRPS de patiënt zo snel mogelijk behandeld te worden.
Meestal kan dan voorkomen worden, dat de CRPS verergert en er complicaties
optreden. Het aantonen of uitsluiten van een onderliggende ziekte of irritatie
moet zo snel en zorgvuldig mogelijk plaats te vinden. De behandeling is erop
gericht de vicieuze pijncirkel te onderbreken en de functie van arm of been te
behouden.
Meestal
werken meerdere specialisten samen; fysio- en ergotherapie hebben een
belangrijk aandeel in de behandeling.
De
behandeling bestaat uit drie hoofdbestanddelen:
· Geneesmiddelen (Vooral tegen de pijn)
· Sympathicus blokkades (zenuwblokkades)
· Fysio- en ergotherapie
Geneesmiddelen:
Volgens de
theorie van de steriele ontsteking komen bij een CRPS een overmaat aan
afvalproducten van het zuurstofmetabolisme, zogenaamde vrije radicalen in de
weefsels vrij; deze vrije radicalen kunnen worden tegengewerkt door het
aanbrengen van dimethylsulfoxide (DMSO) crème op de huid.
Voor de pijn word vaak morfine toegeschreven.
Sympathicus
blokkades:
Dit
zijn tijdelijke of meer blijvende blokkades van de sympathische
(onwillekeurige) zenuwen door middel van inspuiten van lokale verdoving of een
behandeling van deze zenuwen met warmte.
Onder
röntgendoorlichting wordt een dunne naald bij de betreffende zenuw gebracht.
Met behulp van contrastvloeistof wordt de naald in de juiste positie gebracht.
Een kleine hoeveelheid verdovingsvloeistof wordt door de naald gespoten en kan
binnen een halve minuut is duidelijk of de blokkade van de zenuwvezels tot
klachtenvermindering leidt. Deze behandeling kunnen we meerdere malen herhalen.
We
kunnen kiezen voor een andere methode voor een langer durend effect. Door
middel van radiofrequente (RF) stroom wordt de naald verwarmd. Er ontstaat een
tijdelijke, gedeeltelijke onderbreking van de zenuw, die zich binnen enkele
weken tot maanden kan herstellen.
Bij
een CRPS van de arm bevindt de belangrijkste zenuwknoop van de sympathicus zich
in de nek, net voor de zevende nekwervel. Voor een CRPS van het been bevindt de
te behandelen sympathische zenuwknoop zich aan de voorkant van de onderste
lendenwervels.
Fysio- en
ergotherapie
U
kunt door de pijnspecialist naar de afdeling fysiotherapie worden verwezen. De
eerste behandeling bestaat uit een kennismakingsgesprek met de fysiotherapeut
waarbij u uw klachten aangeeft. De fysiotherapeut richt zich op de pijn en de
bewegingsproblemen in de gewrichten. Een ergotherapeut kan worden ingeschakeld.
Deze kijkt naar problemen bij de dagelijkse activiteiten.
De
eerste behandelingen bestaan uit observaties en het vastleggen van uw
mogelijkheden en beperkingen. De ergotherapeut bespreekt de verwachtingen ten
aanzien van herstel en hersteltijd. In overleg met u wordt een behandelplan
opgesteld.
Afhankelijk
van de ernst van uw klachten kunnen belasting beperkende maatregelen genomen
worden b.v. het dragen van een rustspalk of het gebruik van loopkrukken. Het
nemen van voldoende rust en het verdelen van activiteiten en oefeningen over de
gehele dag blijft een punt, dat gedurende de hele revalidatie terugkomt.
Wanneer
de dystrofie rustiger wordt en de pijnklachten afnemen, kan de belasting
geleidelijk worden opgevoerd. Bij de fysiotherapie verschuift het accent naar
oefeningen gericht op verbetering van beweeglijkheid en spierkracht. Bij de
ergotherapie zal u begeleid worden wat betreft het steeds meer gaan gebruiken
van arm of been (b.v. met betrekking tot algemene activiteiten, huishoudelijke
activiteiten, hobby’s, vervoer, eventuele werkhervatting etc.).
Mijn
Verhaal in het kort:
Ik
heb toen ik net 16 was een ongelukje gehad. Mijn hond zat vast met haar poot
tussen de autobank (autobank is in 2 delen daartussen zat ze met haar poot)
omdat ze zo hard piepte van schrik draaide ik gelijk om en wilde ik haar
losmaken, maar toen beet ze uit paniek in mijn linkerhand. Het ging niet eens
hard, en het was maar op 1 klein puntje door.
Ik
bleef er na een paar dagen last van houden, naar de huisarts gegaan, toen moest
ik een weekje mijn middelvinger en ringvinger spalken en dan zou het daarna
beter moeten gaan. 2 weken later kon ik nog minder en deed het nog meer pijn,
toen ook mijn pink bij in gespalkt… Weer een week later toch maar terug naar de
huisarts omdat ik vrijwel niks meer kon met mijn hand, ze dachten dat het
gebroken was, foto gemaakt, niks te zien. Omdat er niks te zien was toch maar
weer terug naar de huisarts, maar die was op vakantie en ik kreeg een invaller…
Die zat eens te kijken en vroeg van alles en zei dat het niet goed zat. Hij
belde terwijl ik daar zat samen met mijn moeder ineens naar het ziekenhuis voor
een spoedafspraak bij de revalidatie
arts, omdat het in Bergen op Zoom te lang duurde belde hij naar Roosendaal,
hier kon ik de andere dag al terecht.
De
andere dag meteen naar Roosendaal naar het ziekenhuis maar die revalidatie
arts, ik dacht wat moet ik daar dan weer doen bij revalidatie zitten alleen
maar oude mensen…
Nou
niet dus! Die arts begon te vertellen dat hij veel van spieren en zenuwen
afwist… Ik kreeg wat oefeningen, en ja juist, ik kon echt helemaal niks meer
met mijn pols en vingers, hij zo, nou voor mij is het 100% duidelijk je hebt
CRPS. Die arts tegen mijn moeder een beetje uitgelegd, een hoop folders
meegekregen, en hij belde gelijk op naar Bergen op Zoom naar de fysio en ergo
therapie dat ik elke dag vanaf de andere dag moest komen. Tijdens het gesprek
was ik wat afwezig en hoorde het zo allemaal aan,
toen
ik naar de auto liep stortte ik in…
Wat
moest ik nu? Wat kan ik nu? Wat gaat er gebeuren met mijn toekomst?
Toen
begon het… ik moest 4 dagen per week naar het ziekenhuis…
Voor
fysio en voor ergo therapie… daarnaast moest ik 1x per week naar een
revalidatiearts en ik moest 1x per week naar een maatschappelijk werker om te
praten hoe en wat, wat ik nu dacht, wat ik voel en hoe ik hiermee moest omgaan.
Ik weet nog goed, de eerst 2a3 weken gingen goed met naar het ziekenhuis gaan,
maar het deed zoon pijn met alle therapie dat ik zo vaak heb zitten huilen en
gezegd heb dat ik overal mee stop dat het voor mij niet meer hoefde. Maar ik
ben altijd gegaan, omdat ik wist dat het moest omdat het anders helemaal niet
meer goed zou komen en daar was ik zo bang voor…
Ik
wilde niet iemand zijn met een beperking en ik kon en wilde het gewoon niet
accepteren. Hoe kan ik nou als 16 jarige elke dag in het ziekenhuis zitten op
de revalidatie afdeling…
Dit
is alles behalve wat ik wilde…
Na
een 4a5 maanden 4 dagen per week ziekenhuis ben ik gestopt met therapie omdat
het niet beter werd. Op mijn 18de verjaardag (2 jaar later) ben ik
naar het UMC in Nijmegen geweest hier zat een gespecialiseerd team voor CRPS.
Hier waren alle testen goed genoeg om te zeggen dat de ziekte niet meer actief
was maar dat ik nog ‘dingen’ eraan over heb gehouden, maar het zou vanaf nu
stabiel blijven, geen verbeteringen en geen verslechteringen meer. Dit is nu
ook zo, ik mag geen scooter of motor rijden, wat ik heel erg jammer vind maar
ja, het is niet anders dat is het enigste! Mijn kracht is niet 100% terug maar
alleen echt hele zware dingen kan ik niet tillen, en mijn fijne motoriek is
niet meer 100%. Maar he! Overal valt mee te leven, Alleen zal ik mijn leven af en toe moeten aanpassen.
Zo dat was mijn verhaal.
